De website over Gierzwaluw onderzoek (Apus Apus) in Zutphen
Copyright 2011 Guido Verhoef
Oude Kanonsdijk 50
7205 AR Zutphen
Fenologie:
Vroegste waarnemingen rond Zutphen:
17 april 2016 zag Jeroen Voerknecht de eerste gierzwaluw in onze regio in de Rammelwaard
(aankomst eerste groep ligt jaarlijks rond 30 april)
Vroegste waarneming Nederland:
03 maart 2016: uitzonderlijk vroeg overtrekkend exemplaar bij Blijswijk door Henry Noorman
Laatste waarnemingen rond Zutphen:
Op 2 oktober 2016 zag Ruben Vermeer nog een late gierzwaluw op trek overvliegend over Almen. Zover bekend de
laatste doortrekker in onze regio
Bijzondere waarnemingen
3 mei 2012: Waarneming Copulatie in Rammelwaard (GV)
Om 19.01u. worden 2 giertjes opgemerkt die samen opvliegen, terwijl het vrouwtje iets opwaarts vliegt duikt het
mannetje op het vrouwtje. Gedurende 2 seconden blijven ze tegen elkaar "geplakt" waarbij ze al fladderend licht
stijgend op ongeveer dezelfde plaats in de lucht blijven hangen. Een zacht snel herhalend schrie-schrie-schrie
(7x totaal) klinkt. Duidelijk sneller, zachter, "vriendelijker" dan de kontaktroep. Na 2 seconden komen de
individuen los van elkaar en vliegen ze gezamenlijk verder op waarbij het ene individu tijdens de vlucht enkele
malen de vleugels snel heen en weer laat bewegen (uitschudden/trillen). Het leek het mannetje te zijn echter
door de razendsnelle bewegingen en de volledige actie die in slecht enkele seconden plaatsvond is dit niet met
100% zekerheid vastgesteld.
Eerdere copulatie in het buitengebied werd niet vastgesteld. De in 2003 waargenomen copulatie in het
Deventerwegkwartier begin mei werd in de vroege ochtend waargenomen maar vertoonde verder hetzelfde
patroon.
Grootste groep doortrekkers waargenomen in Nederland:
Buitenland
4 augustus 2008: groepjes gierzwaluwen trekken midden over het kattegat bij Denemarken in zuidelijke richting
wat laat zien dan ze soms grote afstanden over volle zee afleggen en niet altijd de voorkeur hebben om over land
te vliegen.
7 augustus 2011: Tijdens hiken in Andorra op 2000m hoogte tijdens zwaar weer ziet Guido 2 groepen giertjes
(10 ex) doortrekkend richting zuiden wat dus bewijst dat ze deels dwars over de pireneeen trekken.
16 juli 2012: In het plaatsje Nessebar Bulgarije werden bij een ziekenhuis groepen gierzwaluwen gezien door
Guido die herhaaldelijk gedurende een uur aanhaakten bij bezette en oude huiszwaluwnesten, Een vreemd
gedrag waarvan de oorzaak niet geheel duidelijk is.
Leuke feitjes en weetjes van fenologie tot records
Wat weten we allemaal over de gierzwaluw rond Zutphen en daarbuiten?
........altijd onder constructie........
Aanvullingen, leuke verhalen of waarnemingen zijn altijd welkom
Archief:
Families toch ergens anders on de pannen
1 aug, 2011
De tenminste 8 gierzwaluw families die woonden in de
vervallen panden aan de Wanne in 2003 hebben na de sloop
van de rijtjeshuizen naar alle waarschijnlijkheid niet een nieuw
onderkomen gevonden aan de Tadamasingel zoals eerder
vermoed, maar zijn waaarschijnlijk de nieuwe bewoners van
creatieve niewe plekken (gaten in muren, achter regenpijpen)
die gevonden werden rond het Roodsplein.
Het gierzwaluwen seizoen is weer begonnen!
4 mei, 2012
27 april werd de eerste gierzwaluw al boven het nestgebied
waargenomen aan de Paardewal (JV), en op 2 mei de eerste
invlieger (JV). Op de avond van 3 mei copulatie in de
Rammelwaard (NWZ van Zutphen; GV)
Verslag inventarisatie seizoen 2011
De inventarisatiemethode in 2011 is vrijwel gelijk aan de in 2003 gehanteerde methode. Het grootste verschil is waarschijnlijk de
verdubbeling van de mankracht geweest. Beide tellers zijn individueel op pad geweest en zo zijn vrijwel alle wijken van Zutphen meerdere
keren bezocht.
Dit is net als in 2003 gebeurd door zich wandelend of fietsend door wijken te bewegen. Groepen gierzwaluwen op maximaal 20meter boven de
nok zijn hierbij een goede eerste indicatie van broedactiviteiten in het gebied. Traag cirkelende eenlingen zijn in de regel al een zekere
indicatie dat er zich een nestlocatie bevindt.
Met een beetje ervaring (binnen een seizoen op te doen) is het dan een kwestie van tijd om in te schatten waar het nest zich bevindt en een
invlieger of aanhaker waar te nemen.
Alle potentiële locaties waar dit soort gedrag is waar genomen heeft uiteindelijk geleid tot een nestlocatie. In een aantal gevallen had de
waarnemer aan de hand van dit gedrag de nestlocatie al minuten voordat de vogel invloog vast gesteld. Timing is everything: op het goede
moment op de juiste plaats in de straat staan is een hele kunst.
De rondes zijn zowel 's ochtends, 's middags als 's avonds afgelegd.
De eerste invlieger is op 13 mei waargenomen, de laatste nieuwe nestlocatie is op 10 juli gevonden. In deze periode zijn er op 9 ochtenden, 7
middagen en 22 avonden waarnemingen gedaan.
Deze waarnemingen zijn verspreid over 6 data in mei, 16 in juni en 4 in juli. De vroegste waarneming werd om 7.30uur 's ochtends gedaan, de
laatste om 22.25uur. Na 10 juli zijn slechts waarnemingen op reeds bekende locaties gedaan, waarbij de allerlaatste waarneming in de vroege
ochtend was 4 augustus was. Dit was ook direct de laatste dag waarop er überhaupt gierzwaluwwaarnemingen zijn gedaan.
In mei werden 44 locaties gevonden, 142 in juni en 16 in juli.
Hierbij werden wijken niet volgens een vast patroon bezocht, maar vooral gelet op de lokale activiteit van de gierzwaluwen. Het feit dat de
waarnemers slechts op enkele van de ruim 200 nestlocaties beiden een invliegend, roepend of aanhakend exemplaar hebben waargenomen
mag toch wel als opvallen gekenmerkt worden.
Doordat de gierzwaluw in stedelijk gebied leeft en een opvallend silhouet en geluid heeft is het voor veel mensen een tot de verbeelding
sprekende vogel. Veel inwoners van oudere wijken of oude stadscentra herkennen de gierzwaluw zeker, toch is het voor onderzoekers en
tellers een mysterieuze vogel. De gierzwaluw kan zeer opvallend in het straatbeeld zijn, toch is zijn nestlocatie vaak zeer onopvallend en in
sommige gevallen zelfs vrij onvindbaar. Bovendien kunnen straten op het ene moment vol gierzwaluw activiteit zijn en minuten later volledig
verlaten zijn.
Het is in een aantal wijken voorgekomen dat er tijdens slechts 2 van de 5 bezoeken gierzwaluwwaarnemingen zijn gedaan ondanks dat de
weersomstandigheden nagenoeg gelijk waren. Zoals eerder aangegeven zijn in vrijwel alle gevallen andere nestlocaties ontdekt. Alle dubbele
waarnemingen zijn in de tweede helft van juli gedaan.
